Juan de Torquemada

Juan de Torquemada

Juan de Torquemada, kardynał

(1388-1468)

Juan de Torquemada urodził się w 1388 r. w Valladolid w Hiszpanii. Był stryjem innego ważnego dominikanina o tym nazwisku, mianowicie Tomasza, który niechlubnie zapisał się w historii jako pierwszy Wielki Inkwizytor Hiszpanii. Sam Juan początkowe wykształcenie odbył w swoim rodzinnym mieście. W wieku 15 lat wstąpił do zakonu dominikanów. Studiował na uniwersytetach w Salamance i Paryżu. W 1423 r. uzyskał tytuł doktora teologii. Po studiach został przeorem klasztoru dominikańskiego w Valladolid, a jednocześnie był profesorem na tamtejszym uniwersytecie. W 1431 r. został przeniesiony do klasztoru w Toledo. W latach 1431–1449 był przedstawicielem Zakonu Kaznodziejskiego oraz Jana II, króla Kastylii, na soborze w Bazylei. Reprezentował na nim stanowisko papieża Eugeniusza IV i kurii rzymskiej, za co został nagrodzony urzędem Mistrza Świętego Pałacu oraz kapeluszem kardynalskim, który otrzymał w 1439 r. W latach 1440–1442 był biskupem Kadyksu, a następnie aż do rezygnacji w 1445 r. biskupem Orense.

Torquemada uczestniczył w soborze we Florencji, gdzie przemawiał na tematy teologiczne dotyczące Kościołów wschodnich, broniąc prymatu papieża. W imieniu papieża Eugeniusza realizował misje dyplomatyczne w Niemczech i Francji, potem osiadł w kurii rzymskiej. W 1456 r. papież Kalikst III nadał mu stanowisko opata komendatoryjnego klasztoru Santa Scolastica w Subiaco. Zmarł 24 września 1468 r. w dominikańskim konwencie Santa Maria sopra Minerva w Rzymie i tam też został pochowany.

Jako kardynał poparł papieską politykę krucjaty przeciw Turkom osmańskim. Bronił także konwertytów z Toledo przed oskarżeniami, że nie byli prawdziwymi chrześcijanami. Torquemada promował reformę domów zakonnych swojego zakonu i klasztorów. Założył kolegium św. Tomasza w klasztorze Santa Maria sopra Minerva, a także odbudował kolegium San Pablo w Valladolid. Kardynał ufundował dla klasztoru prasę drukarską. Pisał wiele dzieł z ramienia papieża i prymatu piotrowego. Jego Summa de ecclesia broniła Kościoła przed husytami oraz umacniała prymat papieża. Był jednym z najbardziej cenionych teologów XV stulecia, co poświadcza przydomek, który mu nadano: „ojciec kościelnej eklezjologii”. Nic więc dziwnego, że w ikonografii przedstawiany jest z otwartą książką.

Bibliografia:

  • Izbicki Th. M., Protector of the Faith. Cardinal Johannes de Turrecremata and the Defense of the Institutional Church, Washington 1981.

  • Izbicki Th. M., Juan de Torquemada's Defense of the Conversos, „Catholic Historical Review”, 85 (1999), nr 2, s. 195–207.

  • Izbicki T. M., Tarring Conciliarism with the Brush of Heresy: Juan de Torquemada's „Summa de Ecclesia”, [w:] Religion, Power, and Resistance from the Eleventh to the Sixteenth Centuries. The New Middle Ages, ed. K. Bollermann, T. M. Izbicki, C.J. Nederman, New York 2014, s. 139–152.

  • Izbicki Th. M., Juan de Torquemada, Nicholas of Cusa and Pius II on the Islamic Promise of Paradise, „Revista Española de Filosofía Medieval”, 26 (2019), nr 1, s. 97–112.

  • Artemiuk P., Geneza i obrazy Kościoła w Sumie o Kościele Juana Torquemady, „Studia Bobolanum”, 31 (2020), nr 1, s. 29–52.