"Umiędzynarodowienie badań prowadzonych przez Stacje Archeologiczne Uniwersytetu Warszawskiego"
na podstawie umowy nr 54/D353/2021 z dnia 22.11.2021 r., zadanie nr 14 w kwocie 63 800 zł.
Opis projektu
Badania prowadzone w klasztorze Santo Domingo w Limie (Peru) pokazały nie tylko zachwycający obraz dekoracji wykonanej z tysięcy ceramicznych płytek azulejos, ale też historię ukrytą w przedstawieniach kilkudziesięciu świętych.
Trzęsienia ziemi, które niejednokrotnie naruszały budynki klasztoru i wynikające z nich przebudowy miały także wpływ na dekorację ceramiczną. Część przedstawień świętych namalowanych na płytkach zamontowano ponownie na ścianach głównego wirydarza w sposób niewłaściwy zamieniając miejscami poszczególne elementy postaci. Z konserwatorską cierpliwością udało się nam odtworzyć pierwotny układ płytek. Nie można jednak naruszać całej zabytkowej dekoracji, aby pokazać ponownie tę historię opowiedzianą na ścianach klasztoru. Dlatego najlepszym rozwiązaniem okazało się ukazanie jej wirtualnie. Już samo odszyfrowywanie ukrytych znaczeń jest ciekawą przygodą. Czy my dzisiaj potrafimy zrozumieć sens tych przedstawień?
Chcemy zobaczyć i pokazać innym tych świętych tak jak widzieli ich mieszkańcy Limy na początku XVII-tego wieku. Chcemy odtworzyć tę opowieść dla nas współczesnych, bo spodziewamy się, że będzie fascynująca.
Zacznijmy od prostego pytania. Czy wiecie, że 400 lat temu ze ścian głównego wirydarza klasztoru w Limie patrzył na wiernych święty z odległej Polski – Jacek Odrowąż?
Przedstawiamy również badania naukowe, które pozwoliły na identyfikację i opisanie technologii warsztatów produkujących azulejos w Sewilli i Limie w okresie kolonialnym. W klasztorze Santo Domingo spotykamy bowiem XVII-wieczne płytki z obu kontynentów. Przeprowadzona analiza stanu zachowania dekoracji i wykonane propozycje rekonstrukcji na niewielkich jej fragmentach pozwoliły na opracowanie programu przyszłych szerokich prac konserwatorskich. Chcemy też zaprezentować miejsca, w których wykonywaliśmy próby zabiegów konserwatorskich oraz analizy laboratoryjne.
Badania konserwatorskie są nieodłącznym elementem samej konserwacji i restauracji dzieł sztuki, ale poznanie dzieła tylko w jego płaszczyźnie materialnej nigdy nie jest wystarczające, żeby je konserwować. Dlatego konserwator dzieł sztuki musi podążać równolegle wieloma ścieżkami.
Prezentowane prace prowadzone były w ramach badań naukowych Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie we współpracy z Centrum Badań Andyjskich Uniwersytetu Warszawskiego.
Mamy nadzieję, że zaproszenie do podróży w wirtualnej rzeczywistości głównego wirydarza klasztoru Santo Domingo stanie się początkiem emocjonującej przygody dla wszystkich interesujących się konserwacją dzieł sztuki.
Cel projektu
Projektując wirtualną podróż śladami konserwatorów dzieł sztuki i archeologów pracujących w klasztorze Santo Domingo w Limie, a także odtwarzając i weryfikując u źródeł biogramy prawie sześćdziesięciu świętych i zasłużonych dla Kościoła koncentrowaliśmy się na celach, których realizacja może przynieść wymierny wpływ społeczny:
- Promocja polskiego dorobku konserwatorskiego w świecie. Klasztor Santo Domingo znajduje się na terenie starego miasta w Limie wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
- Zainteresowanie odwiedzających stronę i aplikację VR konserwacją dzieł sztuki jako procesem analiz i świadomego odczytywania przekazu dawnych dzieł. Ma to również znaczenie w procesie budowania przyszłych pokoleń konserwatorów i historyków sztuki.
- Pokazanie alternatywnej metody obcowania z dziełem, gdzie mała dostępność fizyczna czy też niszowość tematu nie stanowią przeszkody.
- Pokazanie wartości warsztatów dawnych artystów i rzemieślników jako źródła wiedzy o epoce i świecie.
- Opracowanie metodycznych podstaw powielania opracowanych przez nas metod na inne dzieła i dziedziny sztuki. Pozwoli to na podobną popularyzację wyników prac nad innymi obiektami i dziełami o podobnych kryteriach.
Zrealizowane zadania i efekty projektu
Zwiedzając Santo Domingo online masz możliwość:
- Wziąć udział w wirtualnym spacerze online z licznymi elementami interaktywnymi, który został przygotowany w oparciu o dostarczoną przez badaczy dokumentację fotograficzną i naukową, a następnie opracowany cyfrowo do postaci środowiska VR. W ramach spaceru po wirydarzu możesz poznawać życiorysy świętych, których wizerunki zostały umieszczone na ścianach i odkrywać inne tajemnice krużganków klasztornego ogrodu.
- Odkryć fascynujące życiorysy świętych i innych zasłużonych dla Kościoła zobrazowanych na płytkach azulejos. Życiorysy te zostały odtworzone w ramach mozolnej pracy naszego zespołu i wraz z dokładną bibliografią po raz pierwszy opublikowane w jednym miejscu w trzech językach.
- Obejrzeć multimedialne miniwykłady pokazujące ciekawe aspekty konserwacji i sposoby odtwarzania płytek azulejos.
- Poznać praktyczne informacje o klasztorze Santo Domingo i jego historii, a także teraźniejszości.
Wszelkie efekty pracy tego projektu są dostępne na tej stronie w trzech językach.
Dla kogo jest nasz projekt?
Nasz projekt w innowacyjny sposób prezentuje wyniki badań naukowych i prac konserwatorskich i z tej perspektywy może być ciekawy zarówno dla naukowców i badaczy, jak i dla osób niezwiązanych zawodowo z przedstawioną tematyką. Efektami naszych prac chcemy szczególnie zainteresować wszystkich, którzy chcą poznać:
- metody i techniki konserwatorskie z perspektywy naukowców i konserwatorów zabytków.
- historię zakonu dominikanów (Zakon Kaznodziejski) w Limie, a w szczególności cenionych postaci związanych z zakonem i uznawanych za zasłużonych dla Kościoła, których wizerunki umieszczono w krużgankach klasztornego wirydarza.
Zależy nam na tym, aby fascynująca naukowa materia znalazła swoich odbiorców również poza kręgiem znawców konserwacji dzieł sztuki sztuki i historii sztuki. Działania, które udało się wykonać w ramach prac naukowych i konserwacji pozwoliły zgromadzić niezwykłe materiały, które przy odpowiedniej ekspozycji zaciekawią każdego, bez względu na stopień biegłości w wyżej wymienionych dziedzinach nauki i sztuki.
Instytucje realizujące
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki
Uniwersytet Warszawski
Centrum Badań Andyjskich
oraz
Muzeum Klasztoru Santo Domingo w Limie
Zespół
prof. dr hab. Jacek Martusewicz – kierownik projektu
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki
Badania na terenie klasztoru
prof. dr hab. Jacek Martusewicz
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki
dr Dominika Sieczkowska
Uniwersytet Warszawski
Centrum Badań Andyjskich
dr Sylwia Siemianowska
Polska Akademia Nauk
Instytut Archeologii i Etnologii
dr Rafał Nijak
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki
mgr Anna Kudzia
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki
mgr Magdalena Skarżyńska
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki
Opracowanie materiałów
prof. dr hab. Jacek Martusewicz
opracowanie badań konserwatorskich, dokumentacja fotograficzna
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki
prof. dr hab. Mariusz Ziółkowski
konsultacje
Uniwersytet Warszawski
Centrum Badań Andyjskich
dr Maciej Sobczyk
dokumentacja fotograficzna GoPro
Uniwersytet Warszawski
Wydział Archeologii
o. Marek Miławicki OP
opracowanie życiorysów świętych
Dominikański Instytut Historyczny w Krakowie
mgr Jan Krzywdziński
badania ikonograficzne
Szkoła Doktorska Uniwersytetu Wrocławskiego
Analizy laboratoryjne
dr Wojciech Bartz
Uniwersytet Wrocławski
Instytut Nauk Geologicznych
dr Anna Zatorska
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki
mgr inż. Kamila Załęska
Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki
mgr Grzegorz Kaproń
Uniwersytet Warszawski
Wydział Geologii
mgr Sylwia Pawełkowicz
Firma „Laboratorium Konserwacji”
Opracowanie wirtualnego spaceru
scenariusz i reżyseria – prof. dr hab. Jacek Martusewicz
realizacja spaceru – Marcin Majkowski (Dreamplex)
produkcja – Fundacja Digital Creators
Opracowanie strony internetowej i filmów
Fundacja Digital Creators
Opracowanie graficzne
Ewa Krzak
Jacek Młodożeniec
Tłumaczenia tekstów
język hiszpański – dr Aleksandra Chołuj
język angielski - ArcusLink Tłumaczenia Specjalistyczne s.c.
