Męczennicy z Tuluzy

Opis ich męczeństwa przekazał jeden z pierwszych kronikarzy dominikańskich, Géraud de Frachet (1205–1271). Podaje on, że w chwili ich śmierci w kilku miejscach ludzie mieli widzenie, jak wstępowali oni do nieba. „W nocy, w której ich to spotkało – pisał w swoim Vitae Fratrum – kobieta z tej samej diecezji, ale w innym mieście, wykrzyknęła podczas porodu: «Widzę, jak otwiera się niebo i drabina się spuszcza na ziemię, a na ziemi wylewa się dużo krwi». Kiedy patrzyła na jasność drabiny i podziwiała czerwoność tych, którzy po niej wchodzili, urodziła, nie zauważając bólu. Niektórzy pasterze trzymający straż w tym samym rejonie widzieli ten sam widok. Także znakomity król Jakub z Arragonu, który tej samej nocy czuwał na granicy z muzułmanami, ujrzał wielkie światło z nieba i powiedział do swoich żołnierzy: «Bądźcie pewni, że Bóg zrobił coś wspaniałego tej nocy». Podobnie w naszym klasztorze w Barcelonie, tej nocy wielu braci ujrzało niebo otwarte i schodzące z niego światło, rozświetlające całe niebo”.

 W niektórych relacjach można spotkać nieco inne informacje, ale dotyczą one szczegółów. Na przykład mowa w nich o tym, że podczas masakry męczennicy śpiewali Salve Regina. Dowiadujemy się, że napastnicy wyszli na nich z siekierami i mieczami. Stąd w ikonografii przedstawiani są oni z odciętymi głowami, które trzymają na swoich rękach. Tak też są przedstawienie w krużgankach klasztoru Santo Domingo, jednak nie razem, ale każdy osobno. Ale są także wizerunki, które wyraźnie pokazują ich w trakcie męczeństwa lub/i jak z palmami męczeństwa wchodzą do nieba, a wita ich Najświętsza Maryja Panna, opiekunka i patronka Zakonu Kaznodziejskiego.

Zabójcy wzięli po zamordowanych pamiątki i przechowywali je z wielką radością, sądząc, że wraz z ich śmiercią nastąpił kres inkwizycji w ich okolicy. Ponadto niektórzy z nich przebrali się w habity dominikańskie i w żartach zachęcali wspólników, by przyszli do nich i wysłuchali kazania Wilhelma Arnauda.

Trzej zamordowani dominikanie zostali pochowali w kościele św. Jakuba w Tuluzie, natomiast franciszkanie – w ich kościele w tym samym mieście.

Z racji, iż w tym momencie był wakat na tronie papieskim, to jednak kardynałowie napisali do wspólnoty dominikańskiej w Tuluzie, przypominając, że św. Dominik założył Zakon Kaznodziejski w celu wytępienia herezji, ale także składając kondolencje z powodu śmierci owych „duchowych lekarzy” i „sług Bożych”, którzy „stali się świętymi męczennikami Jezusa Chrystusa”. Już w 1243 r. nowy papież Innocenty IV wydał bullę Inter alia desiderabilia, w której wyraził swoją wiarę w to, że owi zamordowani inkwizytorzy dominikańscy „są włączeni we wspólnotę męczenników”. Jednak papież nie był zainteresowany ich kanonizacją, prawdopodobnie z pobudek politycznych, w które chciał wciągnąć Rajmunda VII.  Chociaż w ówczesnych aktach kapituł generalnych Zakonu Kaznodziejskiego nie ma wyraźnej mowy o podjęciu kanonizacji tych męczenników (inaczej było w przypadku Piotra z Werony), to jednak zakon ciągle domagał się od papieża ich wyniesienia na ołtarze. Jednak Innocenty IV ciągle odmawiał. To nie przeszkadzało zakonnikom głosić o ich świętości. Jak się okazało, wystarczyło owo papieskie stwierdzenie, że należą do grona męczenników. Od tej pory ich relikwie były przechowywane i czczone przez cały zakon, a braci uważano za świętych. Jednak ich kult oficjalnie został zatwierdzony dopiero 6 września 1866 r. przez papieża Piusa IX. Ich wspomnienie liturgiczne przypada na 29 maja, w rocznicę ich męczeńskiej śmieci.

Na marginesie warto wspomnieć, iż w wydanym w XVIII w. przez polskiego dominikanina Michała Siejkowskiego kalendarzu świętych, błogosławionych i sławnych dominikanów, zamieszczonym w Dniach rocznych nie mam mowy o tych męczennikach, przy najmniej pod datą 28 czy 29 maja. Męczennicy tuluscy są wspomniani pod datą 30 stycznia. Jednak mowa tu o sześciu Sługach Bożych, zamordowanych przez albigensów: Mikołaju, Piotrze, dwóch Janach, Edmundzie i Robercie. Pisze on o nich, że „będąc pościnani, powstali, y każdy z nich głowę swoją poniósł na ołtarz do kościoła swego”.