Thomas Agni de Lentino

(ok. 1200-1277)

Urodził się na początku XIII w., ok. 1200 r. w Lentino koło Syrakuz. Nie wiemy, kiedy wstąpił do zakonu dominikańskiego. Wiadomo jednak, że po koniec 1231 r., już jako dominikanin, założył klasztor braci kaznodziejów w dawnym klasztorze benedyktyńskim San Michele Arcangelo a Morfisa, nazwany później konwentem San Domenico Maggiore. Był jego pierwszym przeorem. To właśnie za jego przeorstwa do tego klasztoru wstąpił św. Tomasz z Akwinu w 1243 r. W 1255 r. został był prowincjałem prowincji rzymskiej zakonu. Tego samego roku papież Aleksander IV mianował go biskupem Betlejem i legatem papieskim w Ziemi Świętej. Przybył do niej wiosną 1259 r. Na początku lat sześćdziesiątych XIII w. prosił kraje Europy Zachodniej o pomoc dla zagrożonej Ziemi Świętej. W 1264 r. wrócił do Włoch. 13 lutego papież Urban IV mianował go wikariuszem papieskim w Rzymie. 18 kwietnia 1267 r. papież Klemens IV ustanowił go arcybiskupem Cosenzy. Pięć lat później, 19 marca 1272, papież Grzegorz X powołał go na urząd łacińskiego patriarchy Jerozolimy, a po niecałym miesiącu mianował biskupem Akki i legatem papieskim w Ziemi Świętej. Spora część jego wysiłku była skierowana na poszukiwaniu pokoju na Ziemi Świętej, starając się pogodzić zwaśnione ze sobą strony. Jako patriarcha rozstrzygnął spór o królestwo Jerozolimy na korzyść Hugona II Cypryjskiego i zwrócił się do króla Anglii Henryka III o pomoc w Ziemi Świętej. Zmarł 22 września 1277 r. w Akce.

Tradycja dominikańska przypisuje Tomaszowi Agni autorstwo kilku komentarzy do listów św. Pawła Apostoła, jednak jego autorstwo tych dzieł nie jest pewne. Z pewnością był autorem zbioru kazań, który przetrwał w kilku rękopisach w różnych bibliotekach. Pewne natomiast jest to, że jest on pierwszym biografem św. Piotra z Werony, którego biografię napisał w 1276 r.

Odczytanie tej postaci z płytek konwentu Santo Domingo w Limie nie jest oczywiste. Wydaje się, że chodzi tu o jakiego patriarchę. Podobnie bowiem przedstawiony jest Piotr de Palude, o którym nie mamy wątpliwości, że jest przedstawiony wśród znakomitości Zakonu Kaznodziejskiego.

Nigdy nie odbierał kultu, nie występuje w żadnych dominikańskich kalendarzach liturgicznych.

Bibliografia:

Orlandi S., S. Pietro Martire da Verona – Leggenda di fra’ Tommaso Agni da Lentini nel volgare trecentesco, Firenze 1952.
Redigonda A. L., Agni, Tommaso, [w:] Dizionario Biografico degli Italiani, t. 1, ed. A. M. Ghisalberti, Rom 1960, s. 445–447.
Kamp N., Kirche und Monarchie im staufischen Königreich Sizilien I. Prosopographische Grundlegung: Bistümer und Bischöfe des Königreichs 1194–1266, Band 2: Apulien und Kalabrien, München 1975, s. 856–862.
Enzensberger Horst, Mendicanti nelle sedi vescovili della Calabria (fino alla morte di Martino V 1431), „Archivio Storico per la Calabria e la Lucania”, 84 (2018), s. 57–93, zwł. 65n.
Rubin J., Benoit d’Alignan and Thomas Agni. Two Western Intellectuals and the Study of Oriental Christianity in Thirteenth-Century Kingdom of Jerzusalem, „Viator”, 44 (2013), nr 1, s. 189–199.
Rubin J., The Beginnings of the Study of Foreign Languages in the Dominican Order. Regulation, Implementation, and Impact, [w:] Making and Breaking the Rules Discussion, Implementation, and Consequences of Dominican Legislation, ed. C. Linde, London 2018, s. 253–272.