Św. Jan z Kolonii
Jan z Kolonii
(zm. 1572)
Jan z Kolonii, nazywany także Janem Heerem lub Janem z Gorkum urodził się Niemczech na początku XVI w. Niewiele wiemy o jego życiu. Wiadomo tylko, że przebywał w klasztorze w Kolonii, kiedy prosił swoich przełożonych o pozwolenie na wyjazd do pracy duszpasterskiej w Holandii. Kraj ten był ogarnięty ruchem protestanckim, szczególnie kalwinizmem. Jan chciał wspomóc duchowieństwo katolickiej w przeciwstawianiu się kalwinizmu. Był nawet proboszczem w Hoornaar. W czerwcu 1572 r. grupa kalwinów, zwanych „żebrakami morza” lub gezami (od franc. les gueux – żebracy) obległa i podbiła miasto Gorkum (obecnie Gorinchem) w Holandii. Część wiernych świeckich, proboszcz i grupa braci franciszkanów schroniła się w fortecy miasta, ale też rozbito garnizon, który miał ich bronić. Wbrew temu, co obiecano w negocjacjach kapitulacyjnych, schwytano 11 braci mniejszych, trzech księży diecezjalnych i kanonika regularnego św. Augustyna.
2 lipca dołączył do nich dominikanin Jan z Kolonii, który został aresztowany w drodze do Gorkum, gdzie miał udzielić sakramentu chrztu. Często przyjeżdżał do tego miasta, aby nieść sakramenty mieszkańcom i więźniom. Od 26 czerwca do 6 lipca byli więzieni w Gorkum, a następnie przewiezieni do Dordrechtu. Stamtąd przewieziono ich do Brielle, gdzie zorganizowano udawaną procesję. W więzieniu znaleźli dwóch premonstratensów i jeszcze jednego księdza diecezjalnego. Więźniowie popierali wyśmiewanie ludu i dyskutowali z kalwinami, broniąc rzeczywistej obecności Jezusa w Eucharystii i prymatu papieża. 9 lipca 1572 r., chociaż książę Wilhelm Orański nakazał ich uwolnić, to na rozkaz przywódcy gezów, hrabiego Willema van der Mark z Lumey, 19 z nich zostało powieszonych w szopie w pobliżu augustiańskiego klasztoru św. Elżbiety; przeżyło tylko trzech, którzy wyparli się wiary w obecność Chrystusa w Eucharystii i prymatu papieża w Kościele. Oprawcy bezcześcili także ich zwłoki aż do momentu, kiedy katolik z Gorkum wykupił je za odpowiednią sumę; pochowano je w dwóch dołach wykopanych w pobliżu miejsca egzekucji. Z czasem miejsce to stało się celem pielgrzymek.
Jan z Kolonii i 18 towarzyszy zostali beatyfikowani przez papieża Klemensa X w 24 listopada 1675 r., a kanonizowani 29 czerwca 1867 r. przez bł. Piusa IX. Ich pamięć liturgiczna przypada na dzień ich męczeńskiej śmierci – 9 lipca. Ich doczesne szczątki są czczone w poświęconym im sanktuarium w Brielle, gdzie złożone są w specjalnej urnie, stojącej przed ołtarzem. Ich relikwii są także w kościele św. Mikołaja w Brukseli. Szczątki męczenników znajdują się w urnie przed ołtarzem.
Głównymi atrybutami świętych męczenników z Gorkum są monstrancja, która odnosi do obrony przez nich wiary w sakrament Eucharystii oraz palma i pętla na szyi, które wskazują na ich męczeńską śmierć przez powieszenie. Wszystkie te atrybuty można spotkać w obrazach przedstawiających św. Jana z Kolonii. Jednak na kafelkach w klasztorze San Domingo w Limie ich nie widać; tam przedstawiony jest on z książką.
Bibliografia:
- Estius G., Historiae Martyrum Gorcomiensium, Douai 1603.
- Osimo A. da, Storia dei 19 Martiri Gorcomiesi, Roma 1867.
- Laforet N. I., Les Martyrs de Gorcum, Louvain 1867.
- Meuffels H., Les Martyrs de Gorcum, Paris-Gabalda 1908.
