Św. Piotr z Werony

Piotr z Werony

Św. Piotr z Werony, kapłan i męczennik

(ok. 1203-1252)

Urodził się ok. 1203 r. w Weronie. Choć pochodził z rodziny heretyków, odebrał katolickie wychowanie. Około 1216 r. rozpoczął edukację na uniwersytecie w Bolonii, gdzie spotkał Świętego Dominika. Słuchając jego kazań, podjął decyzję o wstąpieniu do dominikanów. Wstąpił do zakonu w 1221 r. w Bolonii, krótko przed śmiercią Świętego Dominika, przy której był obecny. Po siedmiu latach formacji przyjął święcenia kapłańskie.

Niebawem po święceniach został wysłany do Mediolanu, gdzie miał z woli Grzegorza IX zwalczać herezję. Pracował tam nad tworzeniem ruchów antyheretyckich oraz włączeniem praw papieskich wymierzonych przeciw heretykom do statutów miejskich. Cała jego praca miała jednak przede wszystkim charakter duszpasterski.

 

Od początku 1235 r. pełnił funkcję przeora w Como, gdzie stworzył dzieło rozprawiające się z herezją. Od tego czasu stał się wędrownym kaznodzieją, który skutecznie zwalczał herezję. Nawiedził m.in. Wenecję, Bolonię, był też w Mantui, Vercelli oraz Rzymie. Po wizycie w Wiecznym Mieście, w 1244 r. udał się do Florencji, gdzie zorganizował milicję katolicką oraz zaangażował się w działalność polityczną.

Na życzenie Innocentego IV pełnił wiele funkcji dyplomatycznych. Równolegle był przeorem w Asti oraz uczestnikiem kapituł prowincji lombardzkiej oraz kapituły generalnej w Trewirze. 13 czerwca 1251 r. został inkwizytorem Lombardii. Nie brał on udziału w procesach przeciw heretykom, a nawet ogłosił dla nich okres łaski. Przed upływem tego dwutygodniowego okresu, 6 kwietnia 1252 r. został zamordowany. Gdy go napadnięto miał wypowiedzieć słowa Jezusa konającego na krzyżu W ręce Twoje, Panie, oddaję ducha mego, a gdy osunął się na ziemię miał palcem pisać Credo in Deum. Wtedy zabójca zadał mu śmiertelny cios. Został pochowany na cmentarzu męczenników w Mediolanie.

Bardzo szybko rozwinął się jego kult. 9 marca 1253 r., niespełna rok po śmierci, papież Innocenty IV kanonizował go, a zabójca świętego nawrócił się i wstąpił do Zakonu Kaznodziejskiego, gdzie odpokutował swe grzechy i zmarł w opinii świętości. Pierwszy jego żywot napisał Tomasso Angi, który był przełożonym Piotra i przez pewien czas razem mieszkali.

W kalendarzu liturgiczny jest wspominany dwukrotnie: pierwszy raz 29 kwietnia, drugi – 7 maja, jako wspomnienie przeniesienia relikwii świętego. W zakonie dominikańskim oba te wspomnienia obchodzono w 6 kwietnia i 4 czerwca.

W ikonografii św. Piotr z Werony najczęściej przedstawiany jest w habicie dominikańskim i z mieczem wbitym w głowę lub z raną na głowie. W mozaikach klasztoru Santo Domingo w Limie poza mieczem wbitym w głowę jest ugodzony drugim mieczem w serce. Ponadto stoi przed krzyżem i w ręku trzyma palmę męczeństwa (symbol nagrody w niebie za męczeństwo). Możemy spotkać także inne atrybuty: księgę i pióro pisarskie, które nawiązują do pisarskiej i naukowej działalności świętego, a pozostałe do jego męczeńskiej śmierci.

Bibliografia:

  • Michele P., Delle vite de gli huomini illustri del ordine di San Domenico, Pavia 1618, s. 65–71.
  • Villa J. S., Processo per l’uccisione di S. Pietro martire, „Archivio Storico Lombardo”, 4 (1877), s. 790–794.
  • Mortier D.-A., Saint Pierre de Vérone, Martyr de l'Ordre de Saint Dominique, Prince de la Sainte Inquisition romaine, Parisiis 1899.
  • Orlandi S., S. Pietro Martire da Verona. Leggenda di fra Tommaso Agni da Lentini nel volgare trecentesco, con lettera di fra Roderico de Atencia. Introduzioni, storiche biografiche e note, Firenze 1952.
  • Dondaine, A., Saint Pierre Martyr, „Archivum Fratrum Praedicatorum”, 23 (1953), s. 66–162.
  • Frascisco R., San Pietro da Verona. Martire Domenicano, Roma 1972 (Collana „Alta Vena”, 4).
  • Merlo G.G., Pietro da Verona, Pietro Martire. Difficoltà e proposte per lo studio di un inquisitore beatificato, [w:] Culti dei santi, istituzioni e classi sociali in età pre-industriale, cura di S. Boesch-Gajano, L. Sebastiani, L’Aquila 1984, s. 471–488.
  • Caldwell Ch., Peter Martyr: The Inquisitor as Saint, „Comitatus. A Journal of Medieval and Renaissance Studies”, 31 (2000), nr 1, s. 137–174.
  • Russo D., Des saints et des stigmates. À propos de saint François d’Assise et de saint Pierre de Vérone martyr. Iconographie et projet de chrétienté au XIIIe siècle, „Les Cahiers de l’Herne”, 75 (2001), s. 55–70.
  • Schürer M., Die Findung des Heiligen. Dominikus von Guzmán und Petrus Martyr als Figuren zwischen Topik und Singularität, [w:] Das Eigene und das Ganze. Zum Individuellen im mittelalterlichen Religiosentum, éd. G. Melville, M. Schürer, Münster 2002, s. 339.
  • Merlo G.G., L’affare frate Pietro da Verona/san Pietro martire, [w:] I signori da Giussano, gli eretici e gli inquisitori, éd. G.G. Merlo, Giussano 2004, s. 15–49.
  • Boureau A., La patine hagiographique. Saint Pierre martyr dans la légende dorée, [w:] Scribere sanctorum gesta. Recueil d’études d’hagiographie médiévale offert à Guy Philippart, éd. É. Renard, M. Trigalet, X. Hermand, P. Bertrand, Turnhout 2005, s. 359–366.
  • Martire per la fede. San Pietro da Verona domenicano e inquisitore, a cura di F. Gianni, Bologne 2007.
  • Prudlo D., The martyred inquisitor. The Life and Cult of Peter of Verona († 1252), Aldershot-Burlington 2008 (Church, Faith and Culture in the Medieval West).
  • Benedetti M., Inquisitori lombardi del Duecento, Rome 2008, s. 5–73.
  • Ames C.Ch., Rigtheous Persecution. Inquisition, Dominicans and Christianity in the Medlle Ages, Philadelphia 2009 (The Middle Ages Series), s. 62–67 (przekład polski: Inkwizycja i Bracia Kaznodzieje. Słuszne prześladowanie, przeł. A. Gomola, Poznań 2013, s. 112–118).