Poncjusz z Blanes

Poncjusz z Blanes

(zm. 1242)

Jak podają autorzy Annèe dominicaine, Poncjusz urodził się w Moià w diecezji Vich w Katalonii. W 1219 r. wstąpił do zakonu dominikańskiego w Barcelonie. W 1230 r. został pierwszym przeorem dopiero co ufundowanego klasztoru w Lleidzie. Był też inkwizytorem w Królestwie Aragonii, działając głównie na terenie diecezji Urgell. W 1242 r., po kilku latach działalności inkwizycyjnej w tym regionie, został on otruty przez heretyków niedaleko Castellbó. Kapituła kościoła katedralnego wraz z biskupem, obywatelami i dużą liczbą osób przybyła na miejsce jego śmierci, aby jego ciało przenieść do katedry w Urgell, w której też został pochowany. W tym czasie dominikanie nie mieli klasztoru w tym mieście. Od razu jego grób zasłynął cudami. Francisco Diago w swojej Historia de la Provincia de Aragon de la Orden de Predicadores podaje, że ​​gdy w 1598 r. za zgodą kapituły katedralnej w Urgell otworzono grobowiec męczennika, to zobaczono zachowaną w idealnym stanie jego głowę oraz ubranie, które wciąż były poplamione krwią, którą przelał, gdy był ciągnięty przez heretyków po jego śmierci.

O jego cudach pisał Stephanus de Salaniaco: „Per idem tempus passus est apud Urgellum, Cathalonie civitatem, et veneno ab hereticis propinato extinctus fr. Poncius de provincia Hispanie, inquisitor, et in ecclesia cathedrali civitatis illius honorifice est sepultus multisque miraculis usque hodie dicitur coruscare” [„W tym samym czasie cierpiał w Urgel, mieście Katalonii, i został ugaszony przez truciznę heretyków, br. Poncius z prowincji Hiszpanii, inkwizytor i został honorowo pochowany w katedrze tego miasta, i podobno mieni się wieloma cudami do dziś”].

W późniejszych dziełach hagiograficznych i historycznych poświęconych zakonowi dominikańskiemu ich autorzy podawali, iż był błogosławiony, chociaż faktycznie nigdy jego kult nie został zatwierdzony przez Kościół katolicki. Jednak w Zakonie Kaznodziejskim niemal do początku cieszył się kultem błogosławionego, o czym też świadczy dekoracja ceramiczna w klasztorze dominikańskim w Limie. W swoim kalendarzu wymienia go również polski dominikanin Michał Siejkowski, podając, że jest czczony jako błogosławiony, a jego wspomnienie podał pod datą 29 maja. Jednak w tym czasie pod tym dniem byli czczeni inni męczennicy tuluscy, Wilhelm Arnaud i towarzysze. Nowa, XIX-edycja Annèe dominicain wspomnienie Poncjusza podaje pod dniem 1 lutego, które obchodził razem z Bernardem z Travesseres, który również znalazł się wśród postaci dominikańskich w wirydarzu limskiego klasztoru San Domingo.

W ikonografii Poncjusz jest przedstawiany ze szklanką z trucizną i ze słońcem w prawej ręce. Szklanka z trucizną przypomina, w jaki sposób poniósł śmierć męczeńską, natomiast słońce odwołuje się do cudownego wydarzenia, które miało miejsce zaraz po jego śmierci. Otóż, kiedy udała się procesja z Urgell do Castellbó po jego ciało, mimo nocy słońce nadal oświetlało im drogę aż do bram miasta.

Bibliografia:

  • Stephanus de Salaniaco, Bernardus Guidonis, De quatuor in quibus Deus Praedicatorum Ordinem insignivit, ed. Th. Kaeppeli, Romae 1949 (Monumenta Ordinis Fratrum Praedicatorum historica, 22), s. 24 –25, 161.

  • Diago F., Historia de la Provincia de Aragon de la Orden de Predicadores, [Barcelona 1599], k. 8.

  • Fontana V.M., Monumenta dominicana. Breviter in synopsim collecta, de eidis obsequiis ab Ordine Praedicatorvm Sanctae dei Ecclesiae usque modo praestitis, Roma 1675, s. 48.

  • Siejkowski M., Dni roczne Dni Roczne Swiętych, Błogosławionych, Wielebnych y Pobożnych Sług Boskich Zakonu Kaznodzieyskiego, S. Oyca Dominika, Kraków 1743, k. B2

  • Annee dominicaine ou vies des saints des bienheureux, des martyrs et des autres personnes illustres ou recommandables par leur piété. De l’un et de l’autre sexe de l’Ordre des Frères Prêcheurs distribuées suivant les jours de l'année. Nouvelle édition. Revue et annotée par des religieux du même Ordre. Février, Lyon 1884, s. 1–9 (przedruk w: Dominicus, Trois inquisiteurs martyrs Pons, Bernard et Pierre, martyrs à Urgel (Espagne), au XIIIe siècle, „Le Sel de la Terre”, 62 (2007), s. 144–152).

  • Lea H.-Ch., A History of the Inquisition of the Middle Ages, vol. 2, New York 1888, s. 167 (wydanie francuskie: Histoire de l’Inquisition au Moyen-Age, t. 2: L’inquisition dans les divers pays de la chrétienté, Paris 1901, s. 198).

  • Ames C.Ch., Rigtheous Persecution. Inquisition, Dominicans and Christianity in the Medlle Ages, Philadelphia 2009 (The Middle Ages Series), s. 65 (przekład polski: Inkwizycja i Bracia Kaznodzieje. Słuszne prześladowanie, przeł. A. Gomola, Poznań 2013, s. 116).

  • Smith D.J., Crusade, Heresy and Inquisition in the Lands of the Crown of Aragon (c. 1167-1276), Leiden-Boston 2010 (The Medieval and Early Modern Iberian World, 39), s. 101.