Św. Antoni Padewski

Św. Antoni Padewski, kapłan i doktor Kościoła

(1195-1231)

Fernando Martins de Bulhões, jak w świecie nazywał się św. Antoni, urodził się w Lizbonie w 1195 r. (stąd w Portugalii znany jest jako Antoni z Lizbony) w bogatej i szanowanej rodzinie. Jego matką była Maria Teresa Taveira, a ojcem Martino Alfonso de 'Buglioni (Martinho Alfonso de Bulhões), rycerz króla i według niektórych potomek Godefroya z Bouillon. Rezydencja rodziny szlacheckiej znajdowała się w pobliżu katedry w Lizbonie, gdzie faktycznie przyjął chrzest. W tym miejscu otrzymał swoją pierwszą duchową edukację od kanoników katedralnych. Uważa się, ale nie ma pewności, że jego ojciec skierował go do zawodu broni.

W 1210 r. Fernando wstąpił do zakonu kanoników regularnych św. Augustyna. Pierwsze dwa lata spędził w opactwie São Vicente w Lizbonie, następnie przebywał w klasztorze Santa Cruz w Coimbrze, będącą wówczas stolicą Portugalii. W klasztorze tym pozostał przez około osiem lat, poświęcając się pilnie studiom teologicznym. Prawdopodobnie tutaj został wyświęcony na kapłana.

W 1220 r. Fernando postanowił opuścić kanoników i wstąpić do zakonu św. Franciszka. Jak sam później podkreślał, decydującym impulsem zostania bratem mniejszym była wyprawa misyjna franciszkanów do Maroka celem nawracania afrykańskich muzułmanów. Otóż w 1219 r. pięciu braci, którzy udali się na tę misję, poniosła śmierć męczeńską w Afryce. Ich ciała zostały zwrócone do Coimbry, czego on był świadkiem. Chcąc jeszcze bardziej podkreślić tę wyraźną zmianę w życiu, postanowił zmienić swoje imię chrzcielne: z Fernanda na Antoni na cześć świętego mnicha wschodniego, któremu poświęcono pustelnię Olivais w Coimbrze, gdzie żyli pierwsi portugalscy franciszkanie i Fernando.

Jako franciszkanin zaangażował się w działalność duszpasterską oraz kaznodziejską. Jego kazania stały się sławne. Szczególny dar wymowy gromadził przy nim wielkie tłumy. Wkrótce wyruszył do Maroka, aby tam nauczać. Jednak choroba nie pozwoliła mu kontynuować podróży. Zatrzymał się w pobliżu Forlì we Włoszech, gdzie pracował z ubogimi i bezdomnymi. Następnie, zgodnie z wolą przełożonych, posługiwał w Lombardii, ponadto wykładał na uniwersytetach w Montpellier i Tuluzie. Był też wysłannikiem do papieża Grzegorza IX, który nazwał jego kazania szkatułką Biblii i nakazał mu pisać kazania na dni świąteczne. 30 maja 1227 r. Antoni został wybrany prowincjałem i przez trzy kolejne lata oddał się pisaniu kazań. W czerwcu 1230 papież zwolnił go z tych obowiązków, wtedy Antoni osiadł w klasztorze Świętej Marii w Padwie. Następnego roku ciężko zachorował na puchlinę wodną i zmarł 13 czerwca 1231 r., mając 36 lat.

30 maja 1232 r. papież Grzegorz IX ogłosił go świętym – nastąpiło to w zaledwie 352 dni po śmierci, co stanowi najkrótszy termin w historii Kościoła. 16 stycznia 1946 r. papież Pius XII ogłosił go Doktorem Kościoła; nazywany jest również „Doktorem Ewangelicznym”. Jego wspomnienie lub święto w Kościele katolickim obchodzone jest w dzienną rocznicę śmierci (13 czerwca) i jest hucznie obchodzone w Lizbonie.

W ikonografii św. Antoni przedstawiany jest w habicie franciszkańskim. Najczęściej ukazywany jest z Dzieciątkiem Jezus, które trzyma na rękach. Odnosi się to do legendy o nawiedzeniu Antoniego przez Dzieciątko Jezus, które miało go ucałować i zapewnić o miłości Boga. Jego atrybutami są: księga – symbol nauki, lilia – czystości, ogień lub płomienne serce – gorliwości. Warto podkreślić, iż księga nawiązuje także do legendarnej kradzieży psałterza, w którym znajdowały się notatki do kazań. Bezradny święty po dłuższych poszukiwaniach poprosił w modlitwie o pomoc Boga. Wówczas to skruszony złodziej pod wpływem łaski Bożej powrócił i oddał psałterz. Księga może także nawiązywać do Biblii – była to bowiem umiłowana przez Antoniego lektura. Księga jest także symbolem wykładowcy teologii. Antoni był bardzo cenionym kaznodzieją i nazywano go „młotem na heretyków”.

Bibliografia:

  • Vita e miracoli di Sant'Antonio da Padova, Firenze 1880.

  • Święty Antoni Padewski. Jego żywot, dzieła i współczesne dzieje, Warszawa 1884.

  • Salvini A., Sant’ Antonio di Padova, Cinisello Balsamo 1989.

  • St. Anthony, Doctor of the Church, Franciscan Institute Publications, 1973.

  • Niezgoda C., Św. Antoni z Padwy. Życie i nauczanie, Kraków 2002 (Biblioteka Myśli Franciszkańskiej, 6).