Św. Róża z Limy

Róża z Limy

Św. Róża z Limy, dziewica

(1586-1617)

Izabela Flores, bo takie miała imię ze chrztu, urodziła się 20 kwietnia 1586 r. w Limie w rodzinie Gaspara Flores i Marii Oliva. Ze względu na delikatność jej cery bliscy nazywali ją Róża i to imię później przyjęła w sakramencie bierzmowania. Jako młoda dziewczyna zafascynowała się Świętą Katarzyną ze Sieny. Potajemnie podjęła post i surowe pokuty. Symbolem tego było obcięcie włosów. Mimo sprzeciwów rodziny i przyjaciół, odrzucała wszystkich zalotników. Wbrew rodzicielskiej cenzurze spędziła wiele godzin na kontemplacji Najświętszego Sakramentu, który codziennie otrzymywała, co było niezwykle rzadką praktyką w tym okresie. Chciała złożyć ślub dziewictwa, czemu sprzeciwiali się jej rodzice, którzy chcieli wydać ją za mąż.

Pomagała chorym i głodnym, zabierając ich i opiekując się nimi. Róża, aby pomóc rodzinie, hodowała kwiaty. Robiła i sprzedawała koronki i hafty, by troszczyć się o biednych, modliła się i pokutowała w małej grocie, którą zbudowała. Dlatego też uważana jest za patronkę kwiaciarek i ogrodników.

Swoją postawą przyciągnęła uwagę braci dominikanów. Chciała zostać zakonnicą, ale ojciec jej zabronił, więc zamiast tego wstąpiła do Trzeciego Zakonu Św. Dominika, mieszkając w domu rodziców. W 20. roku życia złożyła ślub wieczystego dziewictwa. Pozwoliła sobie spać najwyżej dwie godziny, aby więcej czasu poświęcać na modlitwę. Nosiła ciężką koronę ze srebra, z małymi kolcami w środku, naśladując Koronę Cierniową noszoną przez Chrystusa. W ten sposób żyła przez 11 lat. Zmarła 24 sierpnia 1617 r. w Limie w wieku 31 lat. Miała przepowiedzieć datę swojej śmierci.

Została beatyfikowana 15 kwietnia 1668 r. przez Klemensa IX, który ogłosił ją także patronką Ameryki Południowej. Jej oficjalny tytuł brzmi: „Główna i uniwersalna patronka wszystkich prowincji, królestw, wysp i regionów stałego lądu w całej Ameryce i na Filipinach”. Do chwały świętych wyniósł ją 12 kwietnia 1671 r. Klemens X.  Jej wspomnienie liturgiczne przypada na 23 sierpnia.

W ikonografii przedstawiana jest jako młoda dominikanka w habicie, często z różnymi atrybutami. I tak Dzieciątko Jezus w ramionach, jak widzimy to chociażby na tym wizerunku, dowodzi jej ekstaz, podczas których doznawała łaski piastowania małego Jezusa. Niekiedy Dziecię podaje jej różę lub wieniec z róż, które także stały się jej atrybutami. Nie raz jest przedstawiana również z wieńcem z róż na głowie. Symbol róż wywodzi się od etymologii jej imienia, ale jest także symbolem miłości Bożej i umartwień. Stąd czasami nakładając na głowę obręcz kolczastą, ukrywała ją w różanym wianku, aby nie drażnić swojej matki. Na części jej wizerunków zamiast wieńca z różami miała także głowę przystrojoną koroną cierniową, którą nosiła, aby naśladować swojego cierpiącego Mistrza i Oblubieńca. Nie tylko rozpamiętywała Męką Pańską, ale niejednokrotnie dostępowała łaski współuczestniczenia w mękach Chrystusowych w każdy piątek.  Pojawiająca się natomiast kotwica – symbol nadziei – mówi o ufności, jaką Róża miała wobec Boga. Ale także jako patronka Indian symbolizuje ich nadzieję na pośrednictwo u Niego. Z kolei krzyż i księga są symbolami głębokiej pobożności Róży oraz jej praktyk pokutniczych. Przejawem tej ascezy było chociażby to, że w czasie postu – jak podaje tradycja – żywiła się jedynie trzema pestkami cytryny dziennie, ponadto na pamiątkę więzienia Chrystusa w ciemnicy założyła sobie w pasie łańcuch spięty kłódką, a klucz wrzuciła do studni.

Bibliografia:

  • Hansen L., Vie de sainte Rose de Lima: religieuse du tiers-ordre de Saint-Dominique, Tournai 1850.
  • Alonso Getino L. G., La Patrona de América ante los nuevos documentos, Madrid 1927.
  • Alonso Getino L. G., Santa Rosa de Lima, patrona de América: su retrato corporal y su talla intelectual según nuevos documentos. Madrid 1943.
  • Vargas Ugarte R., Vida de Santa Rosa de Lima, Buenos Aires 1961.
  • Vargas Ugarte R., Santa Rosa en el arte. Santa Rosa in the arts, Lima, Sanmarti 1967.
  • Velasco S. M., Santa Rosa de Lima, patrona de América (1586–1617), [w:] Nueve personajes históricos. Domingo de Guzmán, Jordán de Sajonia, Tomas de Aquino, Humberto de Romans, Catalina de Siena, Vincente Ferrer, Pío V, Martín de Porres, Rosa de Lima, Caleruega 1983 (Familia Dominicana, 1), s. 201–215.
  • Vargaslugo E., Iconografía de Santa Rosa de Lima en los virreinatos del Perú y de la Nueva España, [w:] Simpatías y diferencias. Relaciones del arte mexicano con el de América Latina. X Coloquio internacional de Historia del arte del Instituto de Investigaciones Estéticas, México 1988, s. 213–228.
  • Vargaslugo E., Iconografía de Santa Rosa de Lima en los virreinatos del Perú y de la Nueva España, [w:] Estudios de pintura colonial hispanoamericana, México 1992, s. 105–120.
  • Fernández Fernández A., Santa Rosa de Lima, Lima 1995.
  • Morgan R. J., „Just like Rosa”. History and Metaphor in the „Life” of a Seventeenth-Century Peruvian Saint, „Biography”, 21 (1998), nr 3, s. 275–310.
  • Flores Araoz J., Iconografía de Santa Rosa, [w:] Santa Rosa de Lima y su tiempo, Lima 1999, s. 213–302.
  • Graziano F., Santa Rosa de Lima y la política de la canonización, „Revista Andina”, 34 (2002), s. 9–33.
  • Vélez Marquina E., Épica y hagiografía. La Vida de Santa Rosa de Santa María y la legitimación de la identidad criolla, „Patio de letras”, 1 (2003), nr 1, s. 121–136.
  • Graziano F., Wounds of Love. The Mystical Marriage of Saint Rose of Lima, New York-Oxford 2004.
  • Mujica Puntilla R., Rosa limensis. Mística, política e iconografía en torno a la patrona de América, México 2004.
  • Busto Duthurburu J. A. del, Santa Rosa de Lima. Isabel Flores de Oliva, Lima 2006.
  • Vélez Marquina E., Santa Rosa de Lima y la simbología sacro imperial. Lectura desde la épica, la corografía y la iconografía (siglos XVII–XVIII), „Lexis”, 31 (2007), nr 1–2, s. 357–389.
  • Drabarczyk P., Una peruana en Polonia. La presencia de imágenes de Santa Rosa de Lima en los territorios de la antigua Mancomunidad de Polonia-Lituania, „Sztuka Ameryki Łacińskiej. Arte de la América Latina”, 2 (2012), s. 129–145.
  • Stefaniak P., Św. Róża z Limy, Kraków 2013 (Wielcy Ludzie Kościoła).
  • Hart S. M., Santa Rosa de Lima (1586–1617). La evolución de una santa, Lima 2017.
  • Santa Rosa de Lima. Miradas desde el cuarto centenario, ed. M. Guerra, E. Guerra, Lima 2017.
  • Deusen N. E. van, Rosa de Lima and the Imitatio Morum, [w:], Embodying the Sacred: Women Mystics in Seventeenth-Century Lima, Durham 2018, s. 23–46.
  • Weddigen T., Materiality and Idolatry. Roman Imagination of Saint Rose of Lima, [w:] The Nomadic Object. The Challenge of World for Early Modern Religious Art, ed. Ch. Göttler, M. Mochizuki, Leiden-Boston 2018, s. 103–146.