Św. Wincenty Ferreriusz

W jego czasach Kościół i papiestwo przeżywały ogromny kryzys, głównie związany był on z tzw. schizmą zachodnią. Wincenty aktywnie pracował nad jej rozwiązaniem. Niestety przez pewien czas popierał urzędujących w Awinionie papieży Klemensa VII i Benedykta XIII, jednak po soborze w Konstancji (1414–1418) zrozumiał, że stanął po niewłaściwej stronie sporu. W tym czasie podróżował po Anglii, Szkocji, Irlandii, Kastylii, Francji, Szwajcarii i Włoszech głosząc Ewangelię i nawołując do nawrócenia. Stał się misjonarzem ludowym. Posiadał ogromny dar języków. Występował przeciwko herezji katarów i waldensów, głosił także nadejście Antychrysta, czym zyskał sobie przydomek „anioła Apokalipsy”.W czasie wypraw ewangelizacyjnych towarzyszył mu spory tłum, w którego skład wchodził orszak biczowników, biczujących się w celu oczyszczenia z grzechów. Święty podróżował na grzbiecie osła i przebywał w klasztorach dominikanów w miastach i miasteczkach, w których głosił kazania. Mnogość pustelni i ołtarzy przypomina w wielu zakątkach Europy Zachodniej anegdoty historyczne lub apokryficzne o mnogości cudów dokonanych przez samego świętego, na długiej drodze kaznodziejstwa. Otrzymał proroctwo, że umrze we Francji. Podczas powrotu do Hiszpanii stan jego zdrowia się bardzo pogorszył. Zbyt chory, aby powrócić do Hiszpanii, zmarł w Bretanii 5 kwietnia 1419 r. Dominikaninowi przypisuje się założenie pierwszego na świecie sierocińca, który powstał w 1410 r. w rodzinnym mieście. Co ciekawe, nadal istnienie.

Należy też wspomnieć, iż święty zakonnik i kaznodzieja wzbudza też kontrowersje, a to przede wszystkim za jego stosunek wobec Żydów. Niestety jest on częścią antysemickiej historii Hiszpanii. To on był promotorem pogromów w żydowskiej dzielnicy Walencji w 1391 r. (obecnie znajduje się tam plac jego imienia). W Toledo natomiast doprowadził do przekształcenia synagogi w kościół Santa María la Blanca. Wśród badaczy są różne stanowiska wobec antysemickich poglądów i wystąpień św. Wincentego; część z nich zaprzecza, aby to on przyczynił się do wspomnianego pogromu w Walencji.

Stosunkowo szybko odbierał kult. Już w 1431 r. papież Eugeniusz IV zlecił zakonowi podjęcie procesu kanonizacyjnego, popieranego potem przez jego następców Mikołaja V i Kaliksta III. Ten ostatni doprowadził ostatecznie do kanonizacji Wincentego, która nastąpiła 29 czerwca 1455 r. Według popularnej legendy Wincenty Ferreriusz dokonał kilku cudów, podnosząc palec wskazujący, dlatego pieszczotliwie nazywany jest „Sant Vicent el del ditet”. W ikonografii jest zwykle przedstawiany z palcem wskazującym uniesionym ku niebu i parą skrzydeł za sobą. Ten ostatni atrybut wynika z samookreślenia się jako legatus a latere Christi (rodzaj osobistego przedstawiciela Chrystusa) oraz z tytułu „anioła Apokalipsy”. Dlatego też jego atrybutami są trąba, odwołująca się do głoszenia, skrzydła anielskie, ale także pojawiają się inne, mianowicie: błyskawice, chrzcielnica, infuła, kapelusz kardynalski u stóp świętego, osioł, krzyż, płomień nad głową, sztandar i turban turecki lub muzułmanin u stóp. Błyskawice, trąby oraz sztandar z napisem Timete Deum et date illi honorem quia venit hora iudici ejus nawiązują do tematyki kazań Wincentego, poświęconych przede wszystkim Sądowi Ostatecznemu. Chrzcielnica nawiązuje do faktu, iż przyczynił się do ochrzczenia wielu żydów hiszpańskich. Infuła przypomina o perturbacjach świętego, związanych z wyborem antypapieża Benedykta XIII, za którym opowiedział się Wincenty. Krzyż przypomina, że Wincenty oddawał się surowym umartwieniom. Zresztą święty trzymał go w dłoniach podczas głoszenia kazań. Płomień nad głową symbolizuje żarliwe kazania, jakie głosił na ulicach miast jako wędrowny kaznodzieja. W końcu turban i muzułmanin u stóp świętego wskazywał na tradycję, według której dominikanin miał nawrócić na chrześcijaństwo 8 tysięcy Maurów.